Szałwia – właściwości lecznicze i kularne zastosowania

Szałwia to roślina występująca powszechnie niemal na całej kuli ziemskiej. Wyróżniamy około 1000 jej gatunków, jednak najpopularniejszą odmianą jest szałwia lekarska, którą stosowano na różne dolegliwości już w starożytnym Egipcie. Obecnie ten rodzaj szałwii wciąż jest powszechnie używany, głównie ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne. Jakie korzyści lecznicze przynosi stosowanie szałwii? Do czego można stosować ją w kuchni? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule!

Szałwia – właściwości lecznicze

Największą ilością właściwości leczniczych charakteryzuje się szałwia lekarska, z której po zebraniu wyselekcjonowanych liści, otrzymać można olejek eteryczny. W jego skład wchodzą związki aromatyczne o działaniu antybakteryjnym i przeciwgrzybiczym, takie jak:

• α-tujon,
• β-tujon,
• eukaliptol,
• kamfora,
• α-pinen,
• borneol.

Szałwia lekarska zawiera także kwas rozmarynowy, triterpeny (kwas oleanowy  i kwas ursolowy), diterpeny (kwas karnozowy i karnozol), flawonoidy (luteolina i apigenina), sole mineralne, karoten oraz witaminy B1, C i P.

Liście szałwii lekarskiej charakteryzują się właściwościami przeciwzapalnymi, przeciwgrzybicznymi i przeciwbakteryjnymi, a wyciągi z tej rośliny hamują nadmierne pocenie i zwiększają sekrecję soków trawiennych. Składniki olejku eterycznego oraz garbniki katechinowe odpowiadają z kolei za właściwości wiatropędne i przeciwbiegunkowe szałwii.

Mniej znane właściwości wyciągu szałwiowego to przede wszystkim hamowanie laktacji u kobiet karmiących piersią, czy obniżanie poziomu cholesterolu i glukozy w osoczu.

Najnowsze badania dowiodły także, że liście szałwii lekarskiej przyczyniają się do zmniejszenia uciążliwych dolegliwości kobiet w okresie menopauzalnym. Odpowiedzialna za to jest substancja goryczowa – pikrosalwina. Wyciąg z szałwii lekarskiej poprawia zdolności poznawcze oraz koncentrację, stanowiąc tym samym nadzieję dla osób zmagających się z chorobami neurodegeneracyjnymi.

Kulinarne zastosowania szałwii

Korzenny aromat oraz lekko pikantny i intensywny smak tego zioła sprawiają, że doskonale sprawdza się ono jako dodatek do wielu różnych potraw – nie tylko w formie suszonej, ale także jako świeże listki. Szałwia jest doskonałym uzupełnieniem dań kuchni śródziemnomorskiej. Jej wyrazisty smak świetnie komponuje się z pomidorami, serami, czosnkiem czy oliwkami.

Szałwia pasuje także jako dodatek do pasztetów, farszów, sosów czy marynat do mięs. Dzięki zdolnościom do wspierania pracy układu pokarmowego, jest także świetnym dodatkiem do dań z grochu czy kapusty.

Szałwia wzbogaca aromat potraw z makaronu czy pieczonych ziemniaków, a jej świeże listki można dodać do lemoniad, deserów owocowych czy konfitur.

Szałwia – czy można ją pić?

Spożywanie naparów z szałwii przynosi wiele korzyści dla zdrowia. Poza wspomnianymi wyżej zastosowaniami, napar z szałwii doskonale nawadnia organizm oraz wspomaga jego detoksykację i oczyszczanie. W dłuższej perspektywie, szałwia wpływa pozytywnie również na wygląd. Poprawę można zauważyć w stanie skóry i włosów. Jest to szczególnie zauważalne w przypadku skóry tłustej i łojotokowej oraz włosów z tendencją do nadmiernego przetłuszczania się. Napar z szałwii działa antyoksydacyjnie, przez co skóra zyskuje zdrowy i promienny wygląd, a nasz organizm starzeje się wolniej. Warto pamiętać, że skutki picia naparu z szałwii zauważalne są tylko w przypadku regularnego jej spożywania.

Skutki uboczne szałwii

Mimo tego, że stosowanie szałwii niesie za sobą wiele korzyści zdrowotnych, to nie zawsze jej spożywanie może okazać się bezpieczne. Ze względu na dużą zawartość tujonu w pozyskiwanym z szałwii olejku eterycznym nie należy stosować go doustnie, a jedynie zewnętrznie. Tujon jest substancją toksyczną.

Olejek szałwiowy przed zastosowaniem na skórę należy koniecznie rozcieńczyć. Do łyżki oleju nośnikowego (np. z avocado lub z pestek malin) należy dodać 2-3 krople olejku eterycznego i dokładnie wymieszać. Nałożenie stężonego olejku bezpośrednio na skórę może skutkować wystąpieniem silnej reakcji alergicznej i podrażnieniem.

Napar z szałwii, aby był skuteczny, powinien być spożywany regularnie od 1 do nawet 3 razy dziennie. Najwięcej korzyści zdrowotnych zaobserwujemy, jeżeli napar będziemy spożywać bezpośrednio przed posiłkiem. Kuracja szałwią lekarską nie powinna trwać dłużej niż 2 tygodnie. Dotyczy to stosowania wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W przypadku przedawkowania, które może nastąpić na skutek długotrwałego spożywania lub spożywania nadmiernych ilości, mogą wystąpić objawy takie jak: zawroty głowy, wymioty, uderzenia gorąca oraz reakcje alergiczne. Szałwia nie powinna być również stosowana przez kobiety ciężarne i karmiące piersią. W tym przypadku spożywanie naparu może wywołać przedwczesne skurcze lub zatrzymać laktację.