Zioła z własnego ogródka w domu – jak wykorzystać je w kuchni?

Na sklepowych półkach mamy pełen wybór suszonych ziół. Jednak faktem jest, że aromatem i zawartością witamin nie mogą się one równać z ziołami świeżymi, które nie tylko nadają potrawom zapach i smak, ale są też zieloną ozdobą talerza. Chcesz mieć zawsze pod ręką pęczek świeżej kolendry, bazylii lub mięty? Zdecyduj się na własną uprawę ziół w domu. Przekonasz się, że świeże zioła w kuchni to niezastąpiony dodatek do potraw i napojów, bez którego trudno się obejść. I to dodatek zdrowy, pachnący, o właściwościach leczniczych i nierzadko będący ozdobą kuchennego blatu.

Uprawa ziół na balkonie

To nic trudnego. Wystarczy odpowiednia doniczka oraz podłoże do uprawy ziół i odrobina chęci. Zioła można pielęgnować od zasianego ziarenka, ale można też kupić dorosłe już rośliny i odpowiednio o nie dbać, by jak najdłużej służyły nam jako dodatek do dań. Idealnym czasem na wysiew nasion jest marzec. Zioła wysiewa się do multipletów, a później, gdy wykiełkują młode rośliny przesadza się je do większych doniczek.

Przy pielęgnacji roślin należy pamiętać o odpowiednim nasłonecznieniu oraz częstym podlewaniu lub spryskiwaniu liści. Należy jednak zwrócić uwagę na to, żeby doniczka miała otwory na odpływ nadmiaru wody. W przeciwnym razie korzenie rośliny zgniją. Zioła nie lubią przeciągów, warto więc rozważyć zakup specjalnej miniszklarni. Zadaszenie ochroni delikatne rośliny przed wiatrem i chłodem, a zioła będą miały idealne warunki do wzrostu. To bardzo wygodne i praktyczne rozwiązanie – miniszklarnia zapewni odpowiednie miejsce do uprawy ziół na balkonie przez wiele sezonów.

Zastosowanie świeżych ziół w kuchni

Tymianek

To zioło o bardzo wyrazistym smaku. Wspomaga trawienie, niezastąpiony jest więc jako dodatek do dań ciężkostrawnych – mięsnych, tłustych, smażonych oraz do potraw z warzyw strączkowych i kapustnych. Doskonale komponuje się z:

• różnymi rodzajami mięsa (cielęciną, jagnięciną, wołowiną i drobiem),
• wzbogaca smak sosów lub gulaszu,
• idealny do dań z ryb i owoców morza – niweluje nieprzyjemny morski posmak,
• jest cenionym dodatkiem w kuchni śródziemnomorskiej – wykorzystywany jako dodatek do pomidorów, jajecznicy, kremowych zup i dipów, dań z makaronu.

Zawiera wiele witamin, między innymi A, C, E i K, dlatego dodawajmy go pod koniec gotowania, by nie stracił tych cennych właściwości.

Bazylia

Któż nie kojarzy specyficznego zapachu bazylii i nie rozpozna jej charakterystycznych liści, które często zdobią dania i napoje? To jedno z tych ziół, które za pośrednictwem dań włoskich zadomowiło się także u nas. Jest składnikiem takich dań, jak:

• sałatka śródziemnomorska z pomidorkami koktajlowymi i oliwkami,
• kremowe zupy i sosy pomidorowe,
• potrawy z mięsa, ryb i owoców morza,
• pieczywo z dodatkiem oliwy lub posmarowane pastą warzywną.

Listki bazylii świetnie nadają się też do napojów – wody, koktajli, smoothie warzywno-owocowych. Nieco podwiędłe liście bazylii można użyć wraz z oliwą i orzeszkami nerkowca, czosnkiem i parmezanem do przygotowania domowego pesto.

Bazylia jest bogata w witaminy: A, B2, E. Zawiera także kwas foliowy, potas, magnez, sód, żelazo, cynk i miedź. Jest niezastąpiona w profilaktyce przeziębień i w podnoszeniu odporności. Ma także właściwości regulujące przemianę materii i pracę układu trawiennego, wspomaga apetyt.

Rozmaryn

Zanim trafił do przepisów kulinarnych, był cenionym lekiem stosowanym w zaburzeniach trawienia i wzdęciach. Wzmacnia serce i układ krążenia. Poprawia apetyt. W medycynie stosowany jest w postaci naparu, ale także olejków i kropel. Warto docenić jego prozdrowotne walory, dodając go do różnego rodzaju potraw:

• dań mięsnych, zwłaszcza z wołowiny, wieprzowiny i drobiu
• ryb: do łososia i tuńczyka
• grzybów,
• warzyw takich jak ziemniaki, papryka, cukinia.

Rozmaryn ma bardzo silny aromat, dlatego trzeba stosować go z umiarem, żeby nie zdominował smaku potrawy. Wystarczy drobno posiekać jego listki i posypać nimi przyrządzane danie, żeby uzyskało ono niepowtarzalny smak.

Mięta

Odświeżające walory mięty sprawiają, że ma ona zastosowanie w przygotowywaniu chłodnych napojów – wody z dodatkiem owoców, lemoniady, a także drinków. Doskonale komponuje się ona także z:

• deserami i czekoladą, lodami i sorbetami,
• potrawami z czerwonego mięsa
• chłodnikami i kremem pomidorowym,
• daniami z ryżu, kaszy kuskus, ciecierzycy.

Mięta jako napar lub herbata stosowana jest przy dolegliwościach żołądkowych i trawiennych. Olejek miętowy łagodzi bóle głowy i migreny, udrażnia drogi oddechowe.

Oregano

Kolejne zioło, które przywodzi na myśl dania kuchni śródziemnomorskiej. Nie obędą się bez niego takie dania jak:

• sosy i kremy pomidorowe,
• pizza, lasagna i dania z makaronu,
• duszone warzywa – pomidory, cukinia, papryka, bakłażan,
• dania mięsne z cielęciny, wieprzowiny, wołowiny,
• sałatki – grecka, caprese,
• wytrawne tarty, na przykład z pora i jajek.

Oregano to roślina bogata w błonnik, ma więc dobry wpływ na układ trawienny. Działa przeciwgrzybiczo i poprawia apetyt. Nie tylko wzbogaca potrawy w aromat, ale też w witaminy A, C, E, K oraz witaminy z grupy B.

Kolendra

Świeże liście kolendry mają specyficzny zapach i nieco ostrawy smak. W kuchni można wykorzystywać także ziarenka tej rośliny, które mają łagodniejszy, nieco słodkawy smak. Kolendra to symbol kuchni orientalnej. Jest niezastąpionym dodatkiem do:

• sosu curry,
• indyjskich zup – rosołów, zup krewetkowych,
• dań rybnych,
• hummusu,
• dań kuchni meksykańskiej: burritos, tortilla, salsa.

Oczywiście kolendra ma również właściwości lecznicze – łagodzi bóle brzucha i wzdęcia, wspomaga trawienie. Lecznicza herbatka z kolendry wzmaga apetyt, oczyszcza organizm z toksyn, a także działa uspokajająco.

Pietruszka

Królowa polskiej kuchni! Dodana być może właściwie do każdego dania, nawet do deseru! Po prostu niezastąpiona w przyrządzaniu:

• zup, szczególnie rosołu, ale też zupy pomidorowej i krupniku,
• mięs i sosów,
• dań z ryb,
• sałatek jarzynowych.

Liście pietruszki zawierają duże dawki witaminy A, C, E, żelaza, fosforu, cynku, beta-karotenu, potasu, wapnia, magnezu i kwasu foliowego. Jest też cennym źródłem błonnika – wspomaga układ trawienny. Napar z liści pietruszki ma właściwości moczopędne i korzystnie wpływa na układ moczowy.

Szczypiorek

Ziele kupowane już niemal odruchowo w duecie z rzodkiewką. Stosowane jest na surowo i cenione ze względu na lekko pikantny smak. Niezastąpiony do:

• posypania kanapek,
• do past kanapkowych z jajek lub twarogu,
• jajecznicy,
• sałatek warzywnych.

Oprócz walorów smakowych szczypiorek dostarczy też cennych witamin z grupy B, witaminę C, dużych ilości żelaza, potasu, sodu, siarki, fosforu i wapnia. Na co więc jest dobry? Na wspomaganie odporności, na lepsze trawienie, na obniżenie ciśnienia krwi.

Koperek

Może być stosowany jako dodatek do dań, ale też jako główny składnik potraw, na przykład sosu, zupy lub dipów do jajek i sałatek. Jako przyprawa siekany koperek stosowany jest do:

• marynat do ryb i mięs,
• zup i sałatek warzywnych,
• potraw z jajek.

Wraz z łodygą i kwiatem stanowi składnik zalewy do pikli i ogórków kiszonych. Napar lub lecznicza herbatka koperkowa łagodzi problemy trawienne i zmniejsza ból brzucha i wzdęcia, ma właściwości oczyszczające i antystresowe.

Świeże zioła w kuchni to skarbnica smaku i zdrowia. Ich uprawa nie jest wymagająca, a walory smakowe i prozdrowotne są ogromne. Domowy zielnik na tarasie lub balkonie może być świetną propozycją edukacyjnej zabawy dla dzieci lub młodzieży. Może także ich zachęci do eksperymentów w kuchni i zdrowego odżywiania? Warto spróbować!